استعاره های مفهومی و جنسیت در بافت ایرانی یک رویکرد زبانشناسی شناختی

thesis
abstract

نظریه استعاره های مفهومی درطول دو دهه اخیر توجه فزاینده محققان را به خود جلب کرده است. این نظره مبتنی بر این انگاره است که استعاره ها تنها ارایه های ادبی نیستند بلکه نقش بنیادینی در ادراک ما و چگونگی دیدگاه ما نسبت به جهان اطراف دارند (لیکاف 2003). به منظور دسترسی به الگوهای فکری زیربنایی که توسط انها اجتماعات کلامی جهان را استنباط میکنند استعاره ها و عوامل موثر بر ساخت انها از جنبه های گوناگونی مورد بررسی قرار گرفته است. با این وجود اینگونه بنظر میرسد که علیرغم اهمیت ان تاثیر جنبه های فردی خصوصا جنسیت همچنان توسط محققان نسبتا مبهم باقی مانده است. علاوه بر این علیرغم حجم تحقیقاتی که در زمینه های گوناگون انجام شده است مطالعات اندکی به بررسی چگونگی مفهوم سازی جنسیت در ایران پرداخته اند. به منظور بررسی جامع نقشی که جنسیت در ایران میتواند ایفا کند با استفاده از روش "فرایند شناسایی استعاره" تعداد 1500 مقاله از مجلات ملی مورد بررسی قرار گرفتند. همچنین به منظور مشاهده چگونگی تطابق استعاره های مفهومی یافت شده رایج در مجموعه متون با استعاره های رایج در اجتماع به 500 نفر در گستره سنی 20 الی 25 یک ازمون تکمیل گفتمان داده شد. تحلیل کیفی و کمی داده ها بر مبنای رویکرد های شناختی و گفتمانی رایج در بررسی استعاره نشان داد که استعاره های یافت شده در چارچوب ارائه شده توسط لیکاف و جانسون (2003) بیشتر از نوع ساختاری هستند; در گفتمان مطبوعاتی بسامد استعاره های رایج درباره زنان و وسعت و دامنه دامنه های مبد بسیار بیشتر از استعاره های مربوط به مردان بود. این پژوهش نشان داد که دامنه های مبد رایج استفاده شده در هر دو زمینه جهت مفهوم سازی مردان و زنان متفاوت بودند; غالبا مجلات زنان را به عنوان "بازیگر""کالا" و "گیاه" و مردان را به عنوان "بازیگر""سرپرست" و "ارباب" مفهوم سازی نمودند. درحالیکه افراد مورد بررسی بیشتر تمایل داشتند زنان را به عنوان "بخشی از طبیعت همچون اسمان باران خورشید و امثال ان" و "گیاه"و "فرشته" و مردان را به عنوان "بخشی از طبیعت مانند کوه ماه سنگ وامثال ان" مفهوم سازی کنند. انجام مجموعه ای از ازمونهای خی دو و تی نشان داد که دامنه های مبد استفاده شده در هر دونوع گفتمان جهت مفهوم سازی مردان و زنان به صورت معناداری متفاوت بودند.

similar resources

تحلیل مفهومی استعاره های نهجالبلاغه (رویکرد زبانشناسی شناختی)

مطالعه ی استعاره یکی از کانونی ترین محورهای رویکرد معنابنیاد زبان شناسی شناختی است. براساس نظریه ی شناختی لیکاف و جانسون (1980) در باب استعاره، جایگاه استعاره نظام مفهومی ای است که براساس آن می اندیشیم و عمل می کنیم. زبان نیز از آنجا که برگرفته از فرایند های ذهنی است، کاملاً استعاری است. به این ترتیب، براساس استعاره، دیگر صرفاً یک آرایه ی ادبی نیست که وظیفه اش تنها زینت کلام باشد. در این نظریه، ا...

full text

بررسی استعاره مفهومی در سوره بقره(رویکرد زبان شناسیِ شناختی)

استعاره به خاطر انتزاعی بودن حوزه مذهب، از فراوانی بالایی در قرآن کریم برخوردار است. تا چندی پیش و قبل از پیدایش زبان­شناسی شناختی، استعاره بیشتر به عنوان رویکردی برای زیبایی­آفرینی و روشی برای ابداعات هنری قلمداد می­شد، امّا با طرح نظریه استعاره مفهومی، استعاره، ابزاری برای تفکّر و اندیشه به شمار رفت که در سراسر زندگی بشر جریان دارد و به کمک آن بسیاری از مفاهیم انتزاعی مفهوم­سازی می­شوند. این پژ...

full text

تحلیل مفهومی استعاره های نهج البلاغه: رویکرد زبان شناسی شناختی

علوم شناختی دانشی است که به پژوهش درباره ی ذهن می پردازد. محققان علوم شناختی تبیین کارکردهای شناختی و فرایندهای پنهان ذهن را تنها از روش های غیر مستقیمی مانند مطالعه ی زبان ممکن می دانند. از این رو زبان شناسی شناختی از جایگاه ویژه ای در علوم شناختی برخوردار است. در این رویکرد معنابنیاد، یکی از کانونی ترین محورهای مطالعه، استعاره است. جرج لیکاف و مارک جانسون (1980) نظام عظیمی از استعاره های روزم...

15 صفحه اول

استعاره مفهومی گناه در سخنان امام علی (ع) با تکیه بر نهج البلاغه (رویکرد شناختی )

در نگاه زبانشناسی شناختی، استعاره صرفا یک مقوله زبانی نیست، بلکه مرتبط با تفکر و اندیشه انسان است و از گذر آن می‌توان به نوع و چگونه اندیشیدن صاحب سخن پی‌برد؛ بر همین اساس در این جستار سعی شده است تا چگونه اندیشدن امام علی (ع)در خصوص مفهوم گناه که یکی از انتزاعی‌ترین مفاهیم پرکاربرد متون دینی است، مورد تحلیل و بررسی قرار گیرد. قطعا این چگونه اندیشیدن به شناخت و درک عمیقی از مفهوم گناه منجر می‌ش...

full text

استعاره های مفهومی در شعر دفاع مقدس

بررسی استعاره‌های مفهومی یا شناختی هر متن، می‌تواند ابزار مهمی درجهت کشف معنای متن باشد، به‌عبارت دیگر باعث آشکارشدن بعضی از امور و مفاهیم پوشیده گردد. از‌این‌رو در شناخت بیشترِ شعر دفاع مقدّس، این ابزار را مورد استفاده قراردادیم تا به این سؤال پاسخ‌دهیم که کدام مفاهیم انتزاعی و عاطفی در این نوع شعر، مورد توجّه شاعران قرارگرفته‌است و آنان از چه حوزه‌های منبعی برای عینی‌سازی و تجسّم این امور انتزاعی...

full text

بررسی انواع استعاره در غزلیات حافظ شیرازی بر مبنای زبانشناسی شناختی

چکیده در زبان‌شناسی شناختی که از مکتب های نوین زبانشناسی است، استعاره پدیده ای زبانی به طور عام و زبان ادبی به طور خاص نیست، بلکه پدیده‌ای شناختی و ذهنی است و آنچه در زبان ظاهر می‌شود، صرفاً نمودی از این پدیده ذهنی است و در واقع، استعاره‌های ادبی و زیبایی‌شناختی فقط زیرمجموعه‌ای از استعاره‌اند. در این پژوهش که به روش تحلیلی و توصیفی انجام گرفته است، سعی بر آن بوده است که با استفاده از رویکرد زبا...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


document type: thesis

وزارت علوم، تحقیقات و فناوری - دانشگاه ایلام

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023